Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą stawów uważaną za dystroficzną i związaną z powolnym niszczeniem chrząstki w stawie. W przypadku artrozy przez długi czas zachodzą zmiany, przebudowa końców stawowych kości, zachodzą procesy zapalne i dochodzi do zwyrodnienia tkanek okołostawowych. Pojęcie „artroza" obejmuje również niezbyt liczną grupę chorób stawów o charakterze zwyrodnieniowo-zapalnym, które mają różne przyczyny występowania i podobne mechanizmy ich rozwoju.
Artroza jest uważana za najczęstszą chorobę stawów na świecie; według statystyk nawet 80% światowej populacji cierpi na chorobę zwyrodnieniową stawów w takim czy innym stopniu. Tego typu zmiany są bardzo częste i zajmują trzecie miejsce po chorobach onkologicznych i sercowo-naczyniowych.
Prawdopodobieństwo wystąpienia artrozy wzrasta wielokrotnie wraz z wiekiem. Choroba w równym stopniu dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety, jedynym wyjątkiem jest artroza stawów międzypaliczkowych, ponieważ najczęściej występuje u kobiet. Choroba zwyrodnieniowa stawów wyprzedza osoby w wieku produkcyjnym - od 30 roku życia iz każdym rokiem liczba zachorowań stale i systematycznie rośnie.
Przyczyny artrozy
Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się z powodu zaburzeń metabolicznych w stawie, co z kolei prowadzi do tego, że chrząstka zaczyna tracić elastyczność. Może to być ułatwione przez całkowitą lub częściową utratę proteoglikanów z chrząstki, zwykle dzieje się to z powodu dość głębokich pęknięć w samej chrząstce. Utrata proteoglikanów może również nastąpić z innego powodu: z powodu niewydolności ich produkcji przez komórki stawu.
Zdaniem ekspertów przyczyną degradacji chrząstki stawowej mogą być zaburzenia metaboliczne, zaburzenia hormonalne, zmniejszony dopływ krwi do stawu, czynniki dziedziczne, starość, urazy, a także choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, a nawet łuszczyca. A jednak najczęstszą przyczyną artrozy jest nieprawidłowe obciążenie stawów, podczas gdy chrząstka nie może się temu oprzeć.
Ponadto następujące przyczyny mogą wpływać na wystąpienie i rozwój artrozy:
- Poprzedni uraz. Mogą to być skręcenia, stłuczenia, złamania, zerwania więzadeł i inne urazy.
- Zaburzenia metaboliczne.
- Nadmierna masa ciała, prowadząca do dodatkowego obciążenia stawów.
- Proces zapalny w stawach to ostre ropne zapalenie stawów.
- Podeszły wiek.
- Jedzenie złej jakości.
- Hipotermia.
- Choroby o charakterze autoimmunologicznym - toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie stawów.
- Ogólne zatrucie organizmu.
- Częste przeziębienia.
- Specyficzne stany zapalne - kiła, gruźlica, kleszczowe zapalenie mózgu, rzeżączka.
- Choroby tarczycy.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi (hemofilia).
- Choroba Perthesa jest naruszeniem dopływu krwi do głowy kości udowej.
Istnieje również kilka uwarunkowanych genetycznie przyczyn prowadzących do rozwoju artrozy:
- Jeśli weźmiemy pod uwagę artrozę dłoni i palców, to naukowcy odkryli, że tak zwane guzki Boucharda i Heberdena, jako chorobę, mogą być dziedziczone.
- Naruszenie tworzenia stawów i więzadeł w okresie prenatalnym, prowadzące do dysplazji. Na jego tle następuje szybkie zużycie stawu i rozwija się artroza.
- Mutacje kolagenu są dwojakiego rodzaju. Kiedy dochodzi do naruszenia struktury białka fibrylarnego znajdującego się w tkance łącznej, następuje szybkie zniszczenie chrząstki.
W niedalekiej przyszłości zagrożone są także osoby wykonujące zawody: murarz, górnik, rybak, kowal, metalurg - oraz inne obszary działalności związane ze zwiększoną pracą fizyczną.
Objawy artrozy
Objawem artrozy jest ból przy obciążeniu stawu, który ustępuje, gdy staw jest w spoczynku; zmniejszona ruchomość stawów, chrupanie, uczucie napięcia mięśni w okolicy stawu. Staw, okresowo dotknięty artrozą, może puchnąć iz czasem ulega deformacji.
Rozważ następujące 4 duże grupy objawów artrozy:
- Ból. . . Obecność bólu jest pierwszą oznaką artrozy stawów. Można założyć, że przy każdym ich uszkodzeniu pojawiają się podobne odczucia, ale w przypadku artrozy ból ma pewne cechy szczególne. Po pierwsze, jest to występowanie ostrego bólu lub znacznego dyskomfortu podczas ruchów. Będzie zlokalizowany w miejscu, w którym znajduje się chory staw. Kiedy osoba przestaje się poruszać i wchodzi w stan spoczynku, ból znika. W nocy osoba praktycznie nie odczuwa nieprzyjemnych wrażeń, chyba że podczas przewracania się tułowia, po znalezieniu optymalnej pozycji - pacjent spokojnie zasypia. Ból pojawia się w stanie spoczynku tylko na etapie progresji choroby; mają one pewne podobieństwo do lumbago zębowego, gdy człowiek nie może zasnąć. Pojawiają się bliżej rana - do godziny 5. Tak więc na początku praktycznie nie ma bólu, można go odczuwać jedynie podczas wysiłku lub palpacji, z czasem cierpienie człowieka nasila się, a staw potrzebuje coraz więcej okresów odpoczynku. Wtedy życie zmienia się całkowicie w tortury - chrząstka szklista staje się cieńsza, kość jest odsłonięta, osteofity zaczynają rosnąć. Ostre bóle dręczą prawie nieustannie, nasilając się jeszcze bardziej przy złej pogodzie i podczas pełni księżyca.
- Schrupać. . . Nie mniej wskazującym objawem artrozy jest obecność chrupania. Staje się słyszalny, ponieważ zmniejsza się miękkość rotacji kości w stawie, ocierają się o siebie, w wyniku czego powstaje charakterystyczny dźwięk. Chrupnięcie można usłyszeć w innych chorobach, a nawet przy zdrowych stawach. Ale to właśnie artretyczny chrupnięcie wyróżnia się „suchym" dźwiękiem. Im bardziej choroba postępuje, tym jaśniejszy staje się dźwięk. Co więcej, jeśli usłyszysz chrupnięcie, poczujesz również ból. Dzięki temu można odróżnić dźwięk emitowany przez stawy z artrozą od zwykłego nieszkodliwego klikania.
- Zmniejszona ruchomość stawów- To kolejny charakterystyczny objaw artrozy. Na początkowym etapie zjawisko to nie przeszkadza pacjentowi, ale wraz z postępem artrozy kiełkowanie nowotworów kości prowadzi do tego, że skurcz mięśni i przestrzeń stawowa prawie całkowicie zanikają. To jest przyczyną unieruchomienia kończyn w miejscu uszkodzenia.
- Deformacja stawów. . . Jego modyfikacja wynika z faktu, że osteofity rosną na powierzchni kości i przybywa mazi stawowej. Chociaż deformacja jest jednym z ostatnich objawów, gdy choroba zwyrodnieniowa stawów już w dużym stopniu dotknęła staw.
Przebieg choroby charakteryzuje się etapami zaostrzeń i etapami remisji. To znacznie komplikuje niezależną diagnozę artrozy, polegającą wyłącznie na własnych odczuciach. Dlatego konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu wyjaśnienia diagnozy.
Podczas przeprowadzania badania rentgenowskiego będzie w stanie wykryć następujące objawy, które pozwolą określić stopień postępu choroby:
- Etap 1 charakteryzuje się brakiem osteofitów, przestrzeń stawowa może być nieco zwężona.
- Na etapie 2 istnieje podejrzenie lekkiego zwężenia luki, osteofity już się utworzyły.
- Na etapie 3 zwężenie szczeliny jest wyraźnie widoczne, występuje wiele osteofitów, staw zaczyna się deformować.
- Stopień 4 charakteryzuje się prawie całkowitym brakiem przestrzeni stawowej, licznymi osteofitami i znaczną deformacją.
Powikłania artrozy
Brak należytej uwagi artrozy oraz niewłaściwego i terminowego leczenia jej może prowadzić nie tylko do całkowitego zniszczenia chorego stawu, ale także do zmiany biomechaniki kręgosłupa, co może powodować krążki międzykręgowe i rozwój artrozy w innych, jeszcze zdrowych stawach. . . . Najlepiej unikać powikłań artrozy stawów.
Jako główne powikłania artrozy wyróżnia się następujące patologie:
- Wspólne zniszczenie.
- Deformacja stawów.
- Niemożność wykonywania ruchów.
- Niepełnosprawność pacjenta.
- Naruszenie biomechaniki kręgosłupa i innych stawów.
- Przepuklina krążków międzykręgowych.
- Spadek poziomu życia pacjenta.
Metody leczenia
Lepiej jest leczyć chore stawy na wczesnym etapie, samo leczenie powinno być patogenetyczne i złożone. Istotą zabiegu jest usunięcie przyczyn sprzyjających rozwojowi tej choroby, konieczne jest także wyeliminowanie zmian zapalnych i przywrócenie utraconych wcześniej funkcji.
Kompleksowe leczenie artrozy obejmuje leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, należy również wykonywać zabiegi fizjoterapeutyczne działające przeciwbólowo na stawy. Jeżeli zabieg wykonywany jest w uzdrowisku, to polega na warunkach klimatycznych, które korzystnie wpływają na stawy, a także na stosowaniu wód mineralnych i błota.
Leczenie artrozy opiera się na kilku podstawowych zasadach:
- Uszkodzone połączenia należy odciążyć. Jeśli to możliwe, na czas leczenia należy ograniczyć ją do minimum.
- Przestrzeganie ustalonego schematu ortopedycznego.
- Ćwiczenia fizjoterapeutyczne.
- Przejście kursu fizjoterapii, który obejmuje magnetoterapię i elektroterapię, falę uderzeniową, a także laseroterapię.
- Leczenie sanatoryjne. Aby to zrobić, konieczne jest raz w roku, na zalecenie lekarza, poddanie się kuracji w wyspecjalizowanych ośrodkach.
- Dotlenienie stawu, czyli tzw. Tlenoterapia dostawowa.
- Terapia lekowa.
- Blokada śródkostna, a także dekompresja metaefizy.
- Racjonalne podejście do żywienia.
Przyjrzyjmy się bliżej leczeniu farmakologicznemu:
- Leki przeciwzapalne. Kompleksowe podejście do leczenia artrozy może spowolnić przebieg choroby i znacząco poprawić jakość życia. Warto bardziej szczegółowo zastanowić się nad niektórymi punktami leczenia. W szczególności terapia lekowa obejmuje na początkowym etapie - jest to usunięcie zespołu bólowego, a także eliminacja procesów zapalnych występujących w stawach. W tym celu wszyscy lekarze stosują niesteroidowe leki przeciwzapalne. Doświadczeni lekarze nie zalecają podawania doustnego, gdyż leki te w znacznym stopniu podrażniają ścianę żołądka. Dlatego w zależności od wybranego leku stosuje się podawanie dożylne lub domięśniowe. Czasami, jako środki pomocnicze, NLPZ są stosowane w postaci maści, ale ich wchłanianie jest niezwykle niskie, więc nie da się osiągnąć znaczącego efektu.
- Hormonalne kortykosteroidy. Gdy choroba zwyrodnieniowa stawów jest na etapie zaostrzenia, wskazane jest przyjmowanie hormonalnych krótkich sterydów. Wstrzykuje się je do stawu, stosuje się środki hormonalne. Na zewnątrz można użyć specjalnego plastra, maści lub nalewki, które są wykonane na bazie ostrej papryki.
- Chondroprotektory mające na celu odbudowę chrząstki i poprawę składu jakościowego mazi stawowej nie będą zbędne. Najpowszechniejszymi środkami z tej grupy są glukozamina lub siarczan chondroityny. Kurs trwa dość długo, aż do momentu poprawy. Jeśli jednak oczekiwany efekt nie pojawi się w ciągu sześciu miesięcy od podania, leki należy anulować. Również dostawowo, wraz z chondroprotektorami, zaleca się stosowanie leków na bazie kwasu hialuronowego. Przyczyniają się do tworzenia błony komórkowej odpowiedzialnej za tworzenie chrząstki stawu.
Jeśli sprawa jest szczególnie ciężka, można przepisać narkotyczne środki przeciwbólowe. Ale są używane niezwykle rzadko, gdy inne środki nie przyniosły pożądanego efektu.
Prawidłowe odżywianie w przypadku artrozy
Osobno warto zastanowić się nad odżywianiem podczas zaostrzenia choroby. Są tu również pewne zalecenia - nie można przejadać się, ponieważ przyczyni się to do gromadzenia dodatkowych kilogramów, ale nie można głodować, ponieważ podaż chrząstki z ważnymi elementami zostanie zakłócona. Podstawowym zadaniem stojącym przed pacjentem z nadwagą jest jej zmniejszenie. Aby to zrobić, wystarczy usunąć z diety szybkie węglowodany, które znajdują się we wszystkich produktach mącznych i słodyczach. Alkohol, a przede wszystkim piwo, objęty jest zakazem.
Na dania rybne nie ma absolutnie żadnych zastrzeżeń - można ich oczywiście zjeść całkiem sporo, w rozsądnych ilościach. Ale nie powinieneś opierać się na jego zbyt tłustych odmianach, ponieważ są one bogate w kalorie, co oznacza, że dodatkowe kilogramy nie będą długo czekać.
Aspic odgrywa ważną rolę w leczeniu artrozy. Zaskakujące, ale to jest to danie, które wszyscy lekarze zalecają włączenie do diety. Taka żywność będzie prawdziwym magazynem pierwiastków śladowych na bolące stawy. Najważniejszym składnikiem galaretowatego mięsa jest kolagen pochodzenia naturalnego. Jest dość szybko wchłaniany przez organizm i stanowi podstawę każdej tkanki łącznej. Dzięki regularnemu spożywaniu galaretowatego mięsa można osiągnąć dobre efekty - stawy staną się bardziej ruchliwe, tkanki je wyściełające - elastyczne, a chrząstki i kości nabiorą siły.
Nie zapomnij o regularnym przyjmowaniu witamin z pożywienia. Dla pacjentów z artrozą szczególnie istotne są witaminy z grupy B. Są one odpowiedzialne za zapewnienie, że metabolizm przebiega bez zbędnych zakłóceń. A tam, gdzie metabolizm jest debugowany, stawy czują się świetnie. Dzięki tiaminie z fasoli i grochu zostanie przyspieszona synteza tłuszczów, węglowodanów i białek.
Pirydoksyna pomoże w produkcji hemoglobiny. Można go „zdobyć" jedząc banany, orzechy, kapustę i ziemniaki. Warto dać się ponieść ziołom i roślinom strączkowym. Będą źródłem kwasu foliowego. Przydadzą się wątroba, grzyby, produkty mleczne, a także jajka. Są bogate w ryboflawinę. Możesz oczywiście stosować kompleksy witaminowe, ale z produktów wszystkie niezbędne składniki są lepiej wchłaniane, co oznacza, że proces odbudowy chrząstki będzie przebiegał szybciej.
Podstawowe zasady żywienia w przypadku artrozy są zredukowane do następujących punktów:
- Nie spożywaj ciężkiego jedzenia w nocy, aby nie wywołać ataku artrozy.
- Jedz ułamkowo.
- Stale kontroluj wagę, aby uniknąć przyrostu masy ciała, a tym samym dodatkowego obciążenia bolących stawów.
- Gdy nie ma zaostrzenia choroby - po jedzeniu spaceruj.
- Menu musi być zbilansowane, sporządzone wspólnie z lekarzem prowadzącym.
Przestrzegając schematu leczenia przepisanego przez lekarza, można zapewnić, że choroba ustąpi, a uszkodzone tkanki zaczną się regenerować.